Zespół Badań nad Nauczaniem Kultury Polskiej jako Obcej

− rozwijanie subdyscypliny glottodydaktyki polonistycznej zajmującej się badaniami nad kulturą polską jako obcą;

− prowadzenie badań z zakresu wiedzy cudzoziemców o kulturze polskiej i metodyki jej nauczania;

− analizowanie treści kulturowych w materiałach dydaktycznych przeznaczonych dla cudzoziemców uczących się polszczyzny;

− publikowanie wyników badań w monografiach wieloautorskich „Polszczyzna dla cudzoziemców” i czasopismach punktowanych.

− kompetencja (między)kulturowa uczących się;

− metodyka nauczania kultury polskiej jako obcej;

− relacja język-kultura w ujęciu glottodydaktycznym (z uwzględnieniem dorobku etnolingwistyki, lingwistyki kulturowej i antropologicznej, a także koncepcji leksykultury i lingwakultury);

− wykorzystanie tekstów kultury w dydaktyce kultury polskiej jako obcej.

1. dr Barbara Łukaszewicz (UW) – kierowniczka Zespołu
2. dr hab., prof. ucz. Piotr Garncarek (UW)
3. dr Tomasz Gęsina (UŚ)
4. dr, prof. ucz. Magdalena Rumińska (UMCS)
5. dr Marzena Wawrzeń (UJ)
6. mgr Tomasz Wegner (UW)

W 2024 roku nakładem WUW-u ukazała się monografia wieloautorska zainicjowana i współtworzona przez członkinie i członków zespołu:

„Polszczyzna dla cudzoziemców – lokalność i regionalizm” (red. nauk. P. Garncarek, B. Łukaszewicz, Warszawa 2024)

Streszczenie: Pierwsza monografia, w której przeanalizowano zagadnienia związane z wybranymi miastami i regionami w kontekście nauczania cudzoziemców języka polskiego. Autorzy zastanawiają się nad możliwościami wykorzystywania tematyki lokalnej, jej wpływem na poznawanie kultury w rozumieniu narodowym oraz nad tym, w jaki sposób kształtuje ona postrzeganie kraju jako spójnego „tworu kulturowego” i zróżnicowanego zbioru kultur regionalnych. Wskazują też na możliwości podejmowania tematyki lokalności na zajęciach języka polskiego jako obcego, dzieląc się własnymi doświadczeniami i propozycjami dydaktycznymi.

Pod koniec 2025 roku ukaże się kolejna monografia współautorstwa członkiń i członków Zespołu: „Polszczyzna dla cudzoziemców – sacrum i profanum”. Znajdą się w niej teksty poświęcone metodyce nauczania języka polskiego, a także wybranym zagadnieniom dotyczącym nauczania języka polskiego i kultury polskiej cudzoziemców.

Zachęcamy do lektury artykułu autorstwa części osób należących do Zespołu „Historia w punktach i w sztuce. Glottodydaktyczne spojrzenie na nauczanie cudzoziemców historii Polski”, który ukazał się w „Poradniku Językowym” (9/2023).

***

Garncarek P., Mówię i nauczam stąd – lokalność w (polonistycznej) praktyce glottodydaktycznej, [w:] Polszczyzna dla cudzoziemców – lokalność i regionalizm, pod red. P. Garncarka i B. Łukaszewicz, Warszawa 2024, s. 13–30.

Garncarek P., Polonistyczna glottodydaktyka kulturowa – interdyscyplinarność i modele przestrzenne, Warszawa 2022.

Garncarek P., Nauczanie języka polskiego jako obcego w realizacji kulturowo-przestrzennej, [w:] Glottodydaktyka polonistyczna. Strategie – wartości – wyzwania, pod red. I. Wieczorek i A. Roter-Bourkane, Poznań 2021, s. 15–30.

Garncarek P., The culture of language or culture in language? The question in the context of teaching Polish as a non-native language, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27/2020, s. 267–276.

Garncarek P., Polacy mniej znani. Elementy biograficzne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, [w:] Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego V, pod red. E. Kubickiej, M. Berent, A. Walkiewicz, Toruń 2020, s. 145–171.

Garncarek P., Białoruskie i ukraińskie identyfikacje kultury polskiej, „Postscriptum Polonistyczne” 2(24)/2019, s. 159–169.

Gęsina T. (współautorstwo z: J. Tambor), Gustaw Morcinek: „O tym, jak górnik Maślok kramarzył ze Skarbnikiem”. „O Skarbniku, duchu kopalni”. Z: „Baśnie i legendy polskie”. Czytaj po polsku, t. 18. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących (poziom A1 / A2). Polska regionalna, Katowice 2024.

Gęsina T., Katowice i powieść kryminalna. Wykorzystanie „Tylko martwi nie kłamią” Katarzyny Bondy na zajęciach języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 31/2024, s. 61–71.

Gęsina T., Ołowiana superbohaterka. Regionalna charakterystyka w glottodydaktyce polonistycznej – wokół powieści „Doktórka od familoków” Magdaleny Majcher, [w:] Polszczyzna dla cudzoziemców – lokalność i regionalizm, pod red. P. Garncarka i B. Łukaszewicz, Warszawa 2024, s. 51–70.

Gęsina T., Literacki spacer po Katowicach. Reportaż Anny Malinowskiej pt. „Od Katowic idzie słońce” w glottodydaktyce, „Postscriptum Polonistyczne” 2(32)/2023, s. 1–18.

Gęsina T., Katarzyna Bonda: „Tylko martwi nie kłamią”. Czytaj po polsku, t. 14. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla średnio zaawansowanych (poziom B1 / B2), Katowice 2022.

Łukaszewicz B., Rola leksyki kulturowej w dydaktyce języków obcych na przykładzie języka polskiego jako obcego, „Roczniki Humanistyczne” 10(72)/2024, s. 91–105.

Łukaszewicz B., Stolica (nie)znana. Warszawa i koncepcje rozwoju miast w nauczaniu języka polskiego i kultury polskiej cudzoziemców, [w:] Polszczyzna dla cudzoziemców – lokalność i regionalizm, pod red. P. Garncarka i B. Łukaszewicz, Warszawa 2024, s. 31–50.

Łukaszewicz B., Emocje – kultura – język. Wyrażanie emocji negatywnych w polonistycznej praktyce glottodydaktycznej, Warszawa 2022.

Łukaszewicz B., Codzienność jako kategoria lingwakulturowa w glottodydaktyce polonistycznej, [w:] Glottodydaktyka polonistyczna wczoraj, dziś, jutro. Między doświadczeniem a wyzwaniami współczesności, pod red. S. Cygana, M. Marczewskiej i K. Ostrowskiej, Kielce 2022, s. 141–152.

Łukaszewicz B., Kształtowanie kompetencji międzykulturowej w nauczaniu polszczyzny w dobie pandemii – zmiany, ograniczenia, możliwości, „Postscriptum Polonistyczne” 2(28)/2021, s. 1–13.

Rumińska M. (wybór i oprac.), Literatura (nie)zapomniana. Antologia nowel pozytywistycznych dla cudzoziemców (poziom C1-C2), Lublin 2024.

Rumińska M. (wybór i oprac.), Literatura (nie)zapomniana. Antologia nowel młodopolskich z ćwiczeniami (B2-C1), Lublin 2024.

Rumińska M., Krótkie formy narracyjne jako narzędzie dydaktyczne wspierające tworzenie wypowiedzi pisemnych (na poziomie zaawansowanym), [w:] Szymborska i drugi: zagrebački polonistički doprinosi. Zbornik radova s međunarodne znanstvene konferencije Etika i poetika Wisławe Szymborske: povodom stogodišnjice pjesnikinjina rođenja, red. S. Banas, Đ. Čilić i F. Kozina, Zagreb 2024, s. 215–235.

Rumińska M., Nie taka literatura straszna, jak ją malują, czyli tekst literacki na lekcji języka polskiego jako obcego, [w:] Współczesny dyskurs glottodydaktyczny. XXX-lecie działalności Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców UMCS – refleksje jubileuszowe, pod red. A. Dunin-Dudkowskiej i A. Małyski, Lublin 2022, s. 135–154.

Rumińska M., Klasyka polskiej powieści w działaniach językowych na lekcjach języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 1(29)/2022, s. 163–178.

Wawrzeń M., Badanie treści (między)kulturowych podręcznika Razem po polsku z wykorzystaniem autorskiej matrycy analitycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 1(31)/2024, s. 91–102.

Wawrzeń M., Lokalność w wybranych krakowskich podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego, [w:] Polszczyzna dla cudzoziemców: lokalność i regionalizm, pod red. P. Garncarka i B. Łukaszewicz, Warszawa 2024, s. 119–133.

Wawrzeń M., Elements of the intercultural approach in the latest course books for teaching Polish as a foreign language: analysis, [w:] Intercultural linguistic and literary studies, pod red. I. Piechnik, Kraków 2021, s. 116–134.

Wawrzeń M., Projekt jako narzędzie rozwijania międzykulturowej kompetencji komunikacyjnej, [w:] Bariery i pomosty w glottodydaktyce polonistycznej, pod red. D. Lech-Kirstein, M. Makuchowskiej, Opole 2019, s. 233–242.

Wawrzeń M., Kultura obiektywna (jawna) i subiektywna (ukryta) w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Zadanie jako narzędzie rozwijania międzykulturowej kompetencji komunikacyjnej, „Roczniki Humanistyczne” 10/2018, s. 191–199.

Wegner T., Jak brzmi lato? Piosenki na lektoracie języka polskiego jako obcego dla chińskich studentów, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, 1(31)/2024, s. 135–145.

Wegner T., Brzmienie miejsca. Lokalne konteksty muzyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego i kultury polskiej jako obcej, [w:] Polszczyzna dla cudzoziemców – lokalność i regionalizm, pod red. P. Garncarka i B. Łukaszewicz, Warszawa 2024, s. 71–88.

Wegner T., Muzyka w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Polska playlista w praktyce glottodydaktycznej, [w:] Bezdroża glottodydaktyki polonistycznej. Studia, rozprawy i szkice, pod red. G. Leszczyńskiego i A. Zieniewicza, Warszawa 2021, s. 263–278.

Wegner T., Polska historia Harbinu jako składnik tożsamości harbińskiej filologii polskiej, [w:] Język polski w Chinach, pod red. A. Jasińskiej, P. Kajaka i T. Wegnera, Warszawa 2021, s. 88–98.

Wegner T., Muzyka alternatywna jako punkt wyjścia do dialogu międzykulturowego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27/2020, s. 291–306.

dr Barbara Łukaszewicz – kierowniczka Zespołu

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo. Starszy asystent w Centrum Polonicum na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka monografii Emocje – kultura – język. Wyrażanie emocji negatywnych w polonistycznej praktyce glottodydaktycznej (Warszawa 2022). Kierowniczka zespołu autorskiego oraz współautorka podręcznika i zeszytu ćwiczeń Zdaj się na polski! (Warszawa 2022). Egzaminatorka Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, wpisana na listę przewodniczących komisji. Do jej zainteresowań naukowych należą: rozwijanie kompetencji kulturowej i międzykulturowej, metodyka nauczania kultury polskiej jako obcej, koncepcja lingwakultury w glottodydaktyce oraz wiedza o społeczeństwie polskim w kształceniu kulturowym cudzoziemców. Współpracowała z Uniwersytetem Wiedeńskim w ramach Kolegium Polsko-Austriackiego (2018), z Instytutem Polskim w Tbilisi w ramach Festiwalu Języka Polskiego w Gruzji (2022) oraz Lwowskim Uniwersytetem Narodowym im. Iwana Franki, gdzie odbyła staż badawczy (2024). Poza lektoratami języka polskiego prowadzi konwersatoria językowo-kulturowe oraz wykłady dotyczące polskiego społeczeństwa i kultury żydowskiej w Polsce.

Informacje na stronie Polonicum

 

dr hab. Piotr Garncarek, prof. UW

Profesor uczelni w Centrum Polonicum na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Członek założyciel Stowarzyszenia BRISTOL. Członek Rady Wydziału Polonistyki, Rady Centrum Polonicum i Zespołu Języka Polskiego poza Granicami Kraju Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. Ekspert Programu CEEPUS. W latach 2009-2019 redaktor naczelny „Kwartalnika POLONICUM”. Autor monografii Świat języka polskiego oczami cudzoziemców (Warszawa 1997), Przestrzeń kulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego (Warszawa 2006) oraz Polonistyczna glottodydaktyka kulturowa – interdyscyplinarność i modele przestrzenne (Warszawa 2022). Redaktor i współredaktor tomów zbiorowych (m.in. Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa 2005). Autor i współautor podręczników dla uczących się języka polskiego jako obcego (m.in. Czas na czasownik, Kraków 2001 oraz Zdaj się na polski!, Warszawa 2022). W 2014 roku został odznaczony Złotym Orderem im. Lesi Ukrainki przez Senat Wschodniosłowiańskiego Uniwersytetu Państwowego w Łucku na Ukrainie za naukowy wkład w rozwój tej uczelni. Prowadzi wykłady dla cudzoziemców poświęcone historii Polski i kulturowym dziejom narodu polskiego.

Informacje na stronie Polonicum

 

dr Tomasz Gęsina

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo. Adiunkt w Szkole Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Poza lektoratami z języka polskiego prowadzi zajęcia z literatury polskiej XX wieku, literatury i kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego, testowania i sprawdzania w praktyce dydaktycznej i certyfikacji oraz metodyki nauczania języka polskiego jako obcego. Autor książek oraz artykułów publikowanych w czasopismach i monografiach zbiorowych z zakresu glottodydaktyki polonistycznej. Kierownik projektu Lektura jest dobra na wszystko w ramach programu Promocja języka polskiego NAWA 2024/2025 (wraz z Anną Gawryś-Mazurkiewicz) oraz uczestnik innych projektów naukowych i edukacyjnych. Egzaminator Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, wpisany na listę przewodniczących komisji. Prowadził zajęcia lektoratowe oraz wykłady poświęcone literaturze polskiej w ośrodkach polonijnych oraz na uczelniach wyższych w Belgii, Brazylii, Chinach, Chorwacji, Mołdawii, Niemczech, Turcji, we Włoszech i na Litwie. Zainteresowania naukowe: współczesna literatura polska, literatura dotycząca Górnego Śląska, badania nad przestrzenią w literaturoznawstwie (zwłaszcza ge­opoetyka), nauczanie cudzoziemców języka i literatury polskiej.

 

dr Magdalena Rumińska

Profesor uczelni w Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców UMCS w Lublinie. Doktor nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwo. Prowadzi zajęcia lektoratowe z języka polskiego, a także poświęcone polskiej literaturze i polskiemu filmowi, szkolenia metodyczne dla nauczycieli oraz zajęcia metodyczne w ramach studiów podyplomowych w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego. W latach 2008-2013 skierowana przez MNiSW do pracy na Uniwersytecie „Orientale” w Neapolu (Włochy) w charakterze lektora języka polskiego – specjalisty w dziedzinie języka i literatury polskiej. Kierownik kursu metodycznego Warsztaty dla nauczycieli polonijnych w zakresie tradycyjnych i zdalnych metod nauczania języka polskiego, historii i kultury Polski (2020 r., grant MEN). Kierownik Studiów podyplomowych dla nauczycieli języka polskiego za granicą (2022/2023, grant MEiN). Przewodnicząca komisji egzaminacyjnych i egzaminator w czasie państwowych egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego. Egzaminator na egzaminach z języka polskiego jako obcego TELC dual B1-B2. Autorka artykułów naukowych poświęconych literaturze polskiej drugiej połowy XIX w. i polskiej literaturze najnowszej oraz z zakresu glottodydaktyki polonistycznej; współautorka dwóch podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego Język polski bez granic (klasa VI i VIII).

 

dr Marzena Wawrzeń

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo na podstawie rozprawy Zadanie jako narzędzie rozwijania międzykulturowej kompetencji komunikacyjnej w nauczaniu języka polskiego jako obcego (2022). Asystent w Instytucie Glottodydaktyki Polonistycznej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współautorka materiałów do nauczania języka polskiego medycznego U lekarza. Słucham i rozumiem! (Kraków 2019). Członkini komisji egzaminacyjnych na państwowych egzaminach certyfikatowych poświadczających znajomość języka polskiego jako obcego. Prowadzi zajęcia z praktycznej nauki języka, wykłady z komunikacji międzykulturowej oraz ćwiczenia językowe oparte na metodzie projektów. Jej zainteresowania naukowe skoncentrowane są wokół podejścia ukierunkowanego na działanie, pluralistycznych koncepcji dydaktycznych w nauczaniu języków i kultur, metodyki zadaniowej w kształceniu językowym, komunikacji międzykulturowej oraz dydaktyki kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego.

 

mgr Tomasz Wegner

Asystent w Centrum Polonicum na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowo zajmuje się kulturą popularną w nauczaniu języka polskiego i kultury polskiej. W 2017 roku pełnił funkcję lektora na Uniwersytecie Pedagogicznym w Harbinie. Od roku 2019 współpracuje z Uniwersytetem Syczuańskim w Chengdu w ramach programu Polish+, pełniąc funkcje lektora i tutora dla chińskich studentów. Współredaktor naukowy monografii Język polski w Chinach. Z doświadczeń nauczania polszczyzny w Azji Wschodniej (Warszawa 2021). Współautor podręcznika Zanim zadzwoni dzwonek skierowanego do uczniów szkół polskich w Wielkiej Brytanii. Prowadzi wykłady dla studentów zagranicznych poświęcone polskiej kinematografii. Zajmuje się też promocją polskiej sztuki filmowej poprzez organizację prelekcji i pokazów polskich filmów z angielskimi napisami w Kinie Wisła w Warszawie (cykl Polish Films For Foreigners).

Informacje na stronie Polonicum