Zespół Badań nad Nauczaniem Kultury Polskiej jako Obcej

– rozwój subdyscypliny glottodydaktyki polonistycznej zajmującej się badaniami nad kulturą polską jako obcą;

– monitorowanie i analizowanie treści kulturowych w materiałach dydaktycznych przeznaczonych dla cudzoziemców uczących się polszczyzny;

– organizowanie zebrań, seminariów i konferencji poświęconych dydaktyce kultury polskiej jako obcej;

– prowadzenie badań z zakresu wiedzy cudzoziemców o kulturze polskiej i metodyki jej nauczania;

– publikowanie wyników badań w monografiach wieloautorskich w ramach serii Studia Glottodydaktyczne, wysoko punktowanych czasopismach polskojęzycznych lub w czasopismach anglojęzycznych.

− doskonalenie kompetencji (między)kulturowej uczących się;

− różnice kulturowe w praktyce glottodydaktycznej;

− metodyka nauczania kultury polskiej jako obcej;

− wykorzystanie utworów audiowizualnych i audialnych w dydaktyce kultury polskiej jako obcej;

− relacja język-kultura w ujęciu glottodydaktycznym (z uwzględnieniem dorobku etnolingwistyki, lingwistyki kulturowej i antropologicznej, a także koncepcji leksykultury i lingwakultury).

1. dr Barbara Łukaszewicz – kierowniczka (UW)
2. dr hab., prof. ucz. Piotr Garncarek (UW)
3. mgr Tomasz Wegner (UW)
4. dr Anna Roter-Bourkane (UAM)
5. dr Konrad K. Szamryk (UwB)
6. dr Agnieszka Tambor (UŚ)

W 2024 roku nakładem WUW-u ukazała się monografia zbiorowa zainicjowana i współtworzona przez członkinie i członków zespołu:

„Polszczyzna dla cudzoziemców – lokalność i regionalizm”

red. nauk. Piotr Garncarek i Barbara Łukaszewicz

https://www.wuw.pl/product-pol-19557-Polszczyzna-dla-cudzoziemcow-lokalnosc-i-regionalizm.html

Streszczenie:

Pierwsza monografia, w której przeanalizowano zagadnienia związane z wybranymi miastami i regionami w kontekście nauczania cudzoziemców języka polskiego. Autorzy zastanawiają się nad możliwościami wykorzystywania tematyki lokalnej, jej wpływem na poznawanie kultury w rozumieniu narodowym oraz nad tym, w jaki sposób kształtuje ona postrzeganie kraju jako spójnego „tworu kulturowego” i zróżnicowanego zbioru kultur regionalnych. Wskazują też na możliwości podejmowania tematyki lokalności na zajęciach języka polskiego jako obcego, dzieląc się własnymi doświadczeniami i propozycjami dydaktycznymi.

W 2022 roku nakładem WUW-u ukazały się monografie osób należących do Zespołu. Tematem publikacji są treści kulturowe w dydaktyce języka polskiego jako obcego:

„Emocje – kultura – język. Wyrażanie emocji negatywnych w polonistycznej praktyce glottodydaktycznej”

Barbara Łukaszewicz

https://www.wuw.pl/product-pol-17257-Emocje-kultura-jezyk-Wyrazanie-emocji-negatywnych-w-polonistycznej-praktyce-glottodydaktycznej.html

Streszczenie:

Publikacja jest pierwszym opracowaniem w całości poświęconym zagadnieniu wyrażania emocji negatywnych w kontekście nauczania języka polskiego i kultury polskiej jako obcych. Powodem podjęcia tego tematu było przekonanie autorki o tym, że wielość możliwości wyrażania emocji powinna być uwzględniana w procesie glottodydaktycznym. Praca zawiera gruntowną analizę teoretyczną o charakterze interdyscyplinarnym, która może zainteresować badaczy wielu obszarów zajmujących się zagadnieniem emocji. Autorka opisała również przeprowadzone przez siebie badania poświęcone znajomości sposobów wyrażania emocji negatywnych przez cudzoziemców uczących się polszczyzny. Ich wyniki wykorzystała w przygotowaniu praktycznych rozwiązań dydaktycznych pomocnych lektorom i nauczycielom języka polskiego jako obcego.

„Polonistyczna glottodydaktyka kulturowa – interdyscyplinarność i modele przestrzenne”

Piotr Garncarek

https://www.wuw.pl/product-pol-17125-Polonistyczna-glottodydaktyka-kulturowa-interdyscyplinarnosc-i-modele-przestrzenne.html

Fragment wstępu:

Publikacja ta jest monograficzną prezentacją wyobrażeń kulturowo-przestrzennych, mogących mieć zastosowanie w metodyce nauczania języka polskiego jako obcego. Nie stanowi opracowania będącego nowym podejściem glottodydaktycznym. Jest za to propozycją innego niż dotychczas spojrzenia na nauczany język. Fakt, że rozważania te dotyczą mowy rodzimej, pozwala, a nawet wymusza znacznie większą interdyscyplinarność. Nauczanie języków obcych jest dziedziną wiedzy. To subdyscyplina wyrastająca z wielu innych nauk, przy wyraźnie językoznawczej dominancie. Stanowiąca jej część dydaktyka coraz mniej jednak ograniczana jest do wynikających z tego faktu koncepcji, bazujących głównie na różnych modelach języka. Dodatkowo przeważa w niej przesłanie praktyczne – doraźny cel, jakim jest szybkie nabywanie kompetencji językowych. W niniejszych rozważaniach staram się uzasadnić potrzebę bądź też możliwość przesunięcia akcentu z nauczania języka, rozumianego jako cel sam w sobie, na celowe umiejscowienie go w kategoriach „mechanizmu”, umożliwiającego docieranie do przestrzeni kulturowej, wyrażanej za jego pośrednictwem.

Garncarek P., Nauczanie języka polskiego jako obcego w realizacji kulturowo-przestrzennej, [w:] Glottodydaktyka polonistyczna. Strategie – wartości – wyzwania, pod red. I. Wieczorek i A. Roter-Bourkane, Poznań 2021, s. 15–30.

Garncarek P., The culture of language or culture in language? The question in the context of teaching Polish as a non-native language, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27/2020, s. 267–276.

Garncarek P., Polacy mniej znani. Elementy biograficzne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, [w:] Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego V, pod red. E. Kubickiej, M. Berent, A. Walkiewicz, Toruń 2020, s. 145–171.

Garncarek P., Białoruskie i ukraińskie identyfikacje kultury polskiej, „Postscriptum Polonistyczne” 2(24)/2019, s. 159–169.

Garncarek P., Jak liczą Polacy – lingwakulturowe aspekty gramatyki opisowej i historycznej liczebnika, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 25/2019, s. 77–85.

Garncarek P., Zmiany wizerunkowe mężczyzny w przestrzeni lingwakulturowej, „Język a Kultura. Acta Universitatis Wratislavensis” 26/2016, s. 25–36.

Łukaszewicz B., Codzienność jako kategoria lingwakulturowa w glottodydaktyce polonistycznej, [w:] Glottodydaktyka polonistyczna wczoraj, dziś, jutro. Między doświadczeniem a wyzwaniami współczesności, pod red. S. Cygana, M. Marczewskiej i K. Ostrowskiej, Kielce 2022, s. 141–152.

Łukaszewicz B., Kształtowanie kompetencji międzykulturowej w nauczaniu polszczyzny w dobie pandemii – zmiany, ograniczenia, możliwości, „Postscriptum Polonistyczne” 2(28)/2021, s. 1–13.

Łukaszewicz B., Socjologiczne aspekty wyrażania emocji negatywnych za pomocą języka polskiego jako obcego, [w:] Bezdroża glottodydaktyki polonistycznej. Studia, rozprawy i szkice, pod red. G. Leszczyńskiego i A. Zieniewicza, Warszawa 2021, s. 76–88.

Łukaszewicz B., Wyrażanie emocji negatywnych w nauczaniu języka polskiego jako obcego i kultury polskiej jako obcej – wybrane aspekty, [w:] Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego V, pod red. E. Kubickiej, M. Berend i A. Walkiewicz, Toruń 2020, s. 133–143.

Łukaszewicz B., Marginesy, przemilczenia, wykluczenia. Tabu w glottodydaktyce polonistycznej, [w:] Kultury obrazu-tabu-edukacja, pod red. I. Copik i B. Kity, Katowice 2018, s. 177–191.

Roter-Bourkane A., Literacka glottodydaktyka historyczna – casus Piotra Rozłuckiego, [w:] Glottodydaktyka polonistyczna. Strategie – wartości – wyzwania, pod red. I. Wieczorek i A. Roter-Bourkane, Poznań 2021, s. 91–104.

Roter-Bourkane A., Folklor na lektoracie języka polskiego jako obcego, [w:] O lepsze jutro studiów polonistycznych w świecie. Glottodydaktyka polonistyczna dziś, pod red. I. Janowskiej i P.E. Gębala, Kraków 2016, s. 179–187.

Roter-Bourkane A., „Ładne słowa to…” – jak bawić się językiem słuchając Marii Awarii, [w:] Kultura popularna w nauczaniu języka polskiego jako obcego, pod red. P. Garncarka i P. Kajaka, Warszawa 2012, s. 139–147.

Szamryk K.K., Approaches to alcohol in textbooks for teaching foreign languages for beginners. An investigation of English, Spanish, Russian and Polish textbooks, „Heteroglossia – Studia kulturoznawczo-filologiczne” 11/2021, s. 245–260.

Szamryk K.K., Słownictwo potoczne w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego na poziomie A2, [w:] Z problematyki kształcenia językowego VIII, pod red. E. Awramiuk i U. Andrejewicz, Białystok 2020, s. 123–147.

Szamryk K.K., Nazwy krajów i narodowości w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego na poziomie elementarnym, „Linguodidactica” 23/2019, s. 209–223.

Szamryk K., Legendy jako materiał glottodydaktyczny (na przykładzie „Podlaskich opowieści i legend dla obcokrajowców), [w:] Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego IV, pod red. E. Kubickiej, M. Berend, M. Rittner, Toruń 2017, s. 395–406.

Tambor A., „Nie wracajcie tu nigdy!” – Jak Polak i Szwed widzą się w kinie nawzajem, [w:] Polsko-szwedzkie spotkania po roku 1918. Literatura-język-kultura, pod red. J. Gesche i M. Slyk, Uppsala 2022, s. 285–301.

Tambor A., Female revolution behind the camera, „Postscriptum Polonistyczne” 1(27)/2021, s. 193–214.

Tambor A., Nowa polska półka filmowa: 100 filmów, które każdy cudzoziemiec zobaczyć powinien, Katowice 2021.

Tambor A. (redakcja i współautorstwo), Polska półka historyczna. 100 faktów z historii Polski, które każdy cudzoziemiec znać powinien, Katowice 2020.

Tambor A., Film jako narzędzie pomocnicze w procesie adaptacji migrantów – imigrantów i uchodźców, „Postscriptum Polonistyczne” 2(24)/2019, s. 259–272.

Wegner T., Muzyka w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Polska playlista w praktyce glottodydaktycznej, [w:] Bezdroża glottodydaktyki polonistycznej. Studia, rozprawy i szkice, pod red. G. Leszczyńskiego i A. Zieniewicza, Warszawa 2021, s. 263–278.

Wegner T., Polska historia Harbinu jako składnik tożsamości harbińskiej filologii polskiej, [w:] Język polski w Chinach, pod red. A. Jasińskiej, P. Kajaka i T. Wegnera, Warszawa 2021, s. 88–98.

Wegner T., Muzyka alternatywna jako punkt wyjścia do dialogu międzykulturowego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27/2020, s. 291–306.

Wegner T., Nie tylko nóż i widelec… Co może dziwić studenta z Chin i jak mu pomóc odnaleźć się w polskiej codzienności i w polskim systemie edukacyjnym, „Kwartalnik POLONICUM” 33/2019, s. 45–49.

dr Barbara Łukaszewicz

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo. Starszy asystent w Centrum Polonicum na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Członkini Stowarzyszenia BRISTOL, Modern Language Association i Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. Kierowniczka zespołu autorskiego oraz współautorka podręcznika i zeszytu ćwiczeń Zdaj się na polski! (Warszawa 2022) przygotowujących do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1. Egzaminatorka Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, wpisana na listę przewodniczących komisji. Do jej zainteresowań naukowych należą: rozwijanie kompetencji kulturowej i międzykulturowej, metodyka nauczania kultury polskiej jako obcej, koncepcja lingwakultury w glottodydaktyce oraz wiedza o społeczeństwie polskim w kształceniu kulturowym cudzoziemców. Współpracowała z Uniwersytetem Wiedeńskim w ramach Kolegium Polsko-Austriackiego (2018), z Instytutem Polskim w Tbilisi w ramach Festiwalu Języka Polskiego w Gruzji (2022) oraz Lwowskim Uniwersytetem Narodowym im. Iwana Franki, gdzie odbyła staż badawczy (2024). Poza lektoratami języka polskiego prowadzi konwersatoria językowo-kulturowe oraz wykłady dotyczące polskiego społeczeństwa i kultury żydowskiej w Polsce.

Informacje na stronie Polonicum

 

dr hab. Piotr Garncarek, prof. UW

Profesor uczelni w Centrum Polonicum na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Członek założyciel Stowarzyszenia BRISTOL. Członek Rady Wydziału Polonistyki, Rady Centrum Polonicum i Zespołu Języka Polskiego poza Granicami Kraju Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. Ekspert Programu CEEPUS. W latach 2009-2019 redaktor naczelny „Kwartalnika POLONICUM”. Autor monografii Świat języka polskiego oczami cudzoziemców (Warszawa 1997), Przestrzeń kulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego (Warszawa 2006) oraz Polonistyczna glottodydaktyka kulturowa – interdyscyplinarność i modele przestrzenne (Warszawa 2022). Redaktor i współredaktor tomów zbiorowych (m.in. Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa 2005). Autor i współautor podręczników dla uczących się języka polskiego jako obcego (m.in. Czas na czasownik, Kraków 2001 oraz Zdaj się na polski!, Warszawa 2022). W 2014 roku został odznaczony Złotym Orderem im. Lesi Ukrainki przez Senat Wschodniosłowiańskiego Uniwersytetu Państwowego w Łucku na Ukrainie za naukowy wkład w rozwój tej uczelni. Prowadzi wykłady dla cudzoziemców poświęcone historii Polski i kulturowym dziejom narodu polskiego.

Informacje na stronie Polonicum

 

mgr Tomasz Wegner

Asystent w Centrum Polonicum na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowo zajmuje się kulturą popularną w nauczaniu języka polskiego i kultury polskiej. W 2017 roku pełnił funkcję lektora na Uniwersytecie Pedagogicznym w Harbinie. Od roku 2019 współpracuje z Uniwersytetem Syczuańskim w Chengdu w ramach programu Polish+, pełniąc funkcje lektora i tutora dla chińskich studentów. Współautor podręcznika Zanim zadzwoni dzwonek skierowanego do uczniów szkół polskich w Wielkiej Brytanii. Prowadzi wykłady dla studentów zagranicznych poświęcone polskiej kinematografii. Zajmuje się też promocją polskiej sztuki filmowej poprzez organizację prelekcji i pokazów polskich filmów z angielskimi napisami w Kinie Wisła w Warszawie (cykl Polish Films For Foreigners).

Informacje na stronie Polonicum

 

dr Anna Roter-Bourkane

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo. Starszy wykładowca w Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wykładowczyni „Studiów Podyplomowych Nauczania Języka Polskiego jako Obcego” na UAM-ie. Członkini Stowarzyszenia BRISTOL. Autorka monografii Traktat i traktatowość w poematach Cypriana Norwida (Poznań 2014) i Mówić – pisać – płynąć. Szkice o życiu i twórczości Virginii Woolf (Poznań 2017). Prowadzi polsko- i anglojęzyczne wykłady z zakresu historii literatury i kultury materialnej XIX wieku. Wykonawczyni w ramach projektu UAM-u, którego celem jest utworzenie kursów typu MOOC z języka polskiego specjalistycznego na platformie Navoica (nazwa projektu: „Polski dla wszystkich! Otwarte kursy wsparciem dla osób uczących się języka polskiego jako obcego”).

 

dr Konrad Kazimierz Szamryk

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo. Adiunkt w Zakładzie Językoznawstwa Polonistycznego na Wydziale Filologii oraz współpracownik Szkoły Języka i Kultury Polskiej „Pollando” na Uniwersytecie w Białymstoku. Członek Stowarzyszenia BRISTOL. Autor monografii Język rękopiśmiennych kazań Krzysztofa Kluka (Białystok 2016) oraz zbiorów zadań z języka polskiego jako obcego: Podlasie w legendach. Teksty z ćwiczeniami dla obcokrajowców (Białystok 2018, współautorka: Katarzyna Szostak-Król) i Spacerem po Białymstoku (Białystok 2019). Egzaminator Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Pracował na Wydziale Literatury i Języków Słowiańskich Uniwersytetu w Stambule (2017/2018) oraz w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (2018). Prowadzi zajęcia z językoznawstwa polonistycznego (synchronicznego i diachronicznego), nauczania języka polskiego jako obcego i kultury polskiej oraz kultury krajów sąsiednich.

 

dr Agnieszka Tambor

Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo. Adiunktka w Instytucie Nauk o Kulturze Wydziału Humanistycznego oraz stała współpracowniczka Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członkini Stowarzyszenia BRISTOL i grupy roboczej Komisji ds. strategii promocji i nauczania języka polskiego powołanej na mocy umowy między MNiSW a UŚ (efektem prac komisji jest publikacja „Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie”). Kierowniczka projektów: „Z kinem polskim w świat”, „Polska na językach” i innych. Współredaktorka serii Czytam po polsku i serii Świat po polsku. Autorka unikalnych podręczników z zakresu filmoznawstwa glottodydaktycznego (Filmy aktorskie i animowane w nauczaniu jpjo) i nauczania słownictwa specjalistycznego (Licz na Banacha, (Nie)codzienny polski) prezentujących autorską metodę dydaktyczną wypracowaną w trakcie badań naukowych. Ten zakres zainteresowań badawczych będzie przedmiotem rozprawy habilitacyjnej.